Rozwój poznawczy w koncepcji

Jeana Piageta

1. Założenia i ogólny zarys

koncepcji Piageta

1.1. Przedmiot i metoda badań epistemologii genetycznej

Przedmiot zainteresowań Piageta kształtuje się pod wpływem badań dzieci za pomocą testów inteligencji, przeprowadzanych na zamówienie współczesnego mu psychologa Teodora Simona. W ich wyniku Piaget dochodzi do wniosku, że dzieci w różnym wieku nie tylko mają różny zasób wiedzy, ale też patrzą na świat w odmienny sposób. Stwierdza więc, że zachodzą między nimi nie tylko „różnice ilościowe”, ale również różnice, które nazwał „jakościowymi”. Swoje poszukiwania poświęca tym właśnie „jakościowym” różnicom i nazywa je epistemologią genetyczną. Zajmuje się ona badaniem źródeł i natury poznania w zakresie jego zmian następujących wraz z wiekiem.

Etapy rozwoju duszy ludzkiej

Dusza ludzka podlega rozwojowi podobnie jak ciało. Każdy etap rozwoju ciała powinien mieć swój odpowiednik we właściwym etapie rozwoju duszy. Tak jednak na ogół nie jest. Człowiek nie rozwija się harmonijnie. Na przeszkodzie stają tu różne sytuacje, które powodują pewien, aspektowy niedorozwój duszy. Niemal każdy z nas posiada takie „miejsca” w swojej duszy, gdzie nastąpiło zastygnięcie na poziomie potrzeb dziecka, albo nawet niemowlęcia. Te właśnie „miejsca” są prawdziwymi zranieniami, z którymi nie radzimy się w dorosłym życiu.

Duchowy rozwój człowieka

Na drodze duchowego wzrostu chodzi o życie zgodne ze swoim prawdziwym „ja”. W języku noetyki - chodzi o życie zgodne ze swoim sercem. Możliwe jest ono dzięki pomocy wlanej do duszy przez Boga łaski. Na ogół rzadko uświadamiamy sobie zachodzące w nas i pogłębiające się życie nadprzyrodzone. Zazwyczaj mamy świadomość życia naturalnego i jego wzrostu. Świadomie lub nie, bardziej lub mniej opornie często zmierzamy w kierunku swojego serca, niezależnie od tego, jak je nazywamy. Jest ono „miejscem” wpływu nadnaturalnego światła i wlanego do duszy pragnienia.

Noetyka neoklasyczna

Współczesną noetykę, odwołującą się do koncepcji klasycznej, reprezentuje Krzysztof Paczos, autor obszernej pracy monograficznej pod tytułem Noetyka. O ile – zdaniem autora – noesis jest poznaniem intelektualnym, intuicyjnym i bezpojęciowym, o tyle noetyka, która zajmuje się noesis, stanowi rodzaj metodycznie zorganizowanego i teoretycznie uzasadnionego poznania rozumowego.

Historia noetyki

Noetyka nurtu platońskiego obejmuje dwa wymiary poznania noetycznego. Pierwszym z nich jest bezpośredni ogląd świata ponadzmysłowego, stanowiący poznanie najwyższe i naturalne, dane człowiekowi w zalążku jako jego przyrodzona zdolność, którą może rozwijać dzięki wychowaniu i własnemu wysiłkowi (Platon, Plotyn). Drugim wymiarem natomiast jest bezpośrednie poznanie nadprzyrodzone, możliwe wyłącznie dzięki Bożej łasce, której Bóg udziela człowiekowi, wspierając go na drodze dążenia ku zjednoczeniu z nim. Duchowy wzrost, wiodący do zjednoczenia, dokonuje się jednak nie dzięki samemu poznaniu, lecz dzięki miłosnym aktom woli ludzkiej, podążającej za poznaniem (Augustyn, Bonawentura,   mistycy nadreńscy).

Noetyka

Noetyka (gr. noetikós – dosł. `dotyczący poznania intelektualnego`) – w filozofii rodzaj poznania, nazywany noetycznym, intelektualnym, poznaniem serca lub intuicją,

u podstaw którego znajduje się uznanie istnienia rzeczywistości ponadzmysłowej oraz zdolności człowieka do jej bezpośredniego poznania. Noetyka jest umiejętnością (sztuką) uchwycenia głębokiej i nieprzemijalnej prawdy, swoistym wglądem w istotę rzeczy. Choć przysługuje z natury każdemu człowiekowi, domaga się - podobnie jak talent – odkrycia i pielęgnowania.

O noetyce 

neoklasycznej